Czy nadejdzie kiedyś moment, w którym każdy z nas zagłosuje w wyborach… siedząc w domu, przy komputerze lub smartfonie? E-voting to temat, który budzi emocje, nadzieje i wątpliwości. W wielu krajach głosowanie elektroniczne działa już od lat, skracając czas liczenia głosów, obniżając koszty i zwiększając frekwencję.
Dziś chciałbym bliżej przyjrzeć się jednemu z państw, którego przykład doskonale pokazuje że w pełni funkcjonalny i bezpieczny system e-voting jest możliwy do wdrożenia. Ale czy Polska jest gotowa na taki krok? I jakie przeszkody musimy pokonać, zanim kliknięcie „Oddaj głos” stanie się równie naturalne jak wrzucenie karty do urny? Odpowiedzi na te, i inne pytania o elektroniczne wybory znajdziecie w niniejszym artykule.
E-voting (electronic voting) to proces oddawania głosu w formie cyfrowej – zazwyczaj przez internet. Wykorzystywany może być m.in w wyborach powszechnych, referendach lub głosowaniach wewnętrznych. System e-votingu może funkcjonować równolegle z tradycyjnym głosowaniem lub całkowicie je zastępować.
Estonia od lat jest uznawana za najbardziej zdigitalizowane państwo świata. Od 2001 roku konsekwentnie wdraża systemy administracji elektronicznej, a już w 2005 roku umożliwiła obywatelom głosowanie przez internet w wyborach powszechnych.
Poza trzema sprawami wymagającymi osobistej obecności (ślub, rozwód, czynności notarialne), wszystkie inne procesy administracyjne – w tym głosowanie – można w Estonii załatwić cyfrowo.
Estońska procedura wyborcza zawiera w sobie kilka interesujących elementów:
Estoński przykład pokazuje, że cyfrowe głosowanie to nie tylko wygoda, ale także wymierne oszczędności. Brak kosztów druku i transportu kart wyborczych, mniejsze obciążenie komisji wyborczych, przyśpieszenie zbierania wyników, szybsze ich ogłaszanie oraz ograniczenie ryzyka błędów sprawiają, że system działa efektywniej. Dodatkowo e-voting ułatwia udział w wyborach osobom mieszkającym za granicą, które w tradycyjnym modelu często mają utrudniony dostęp do lokali wyborczych.
Według danych rządowych Estonia dzięki cyfryzacji administracji oszczędza rocznie równowartość… 1400 lat pracy urzędników! Co więcej, badania pokazują, że Estończycy ufają głosowaniu internetowemu bardziej niż tradycyjnemu papierowemu, uznając je za mniej podatne na manipulacje.
Doświadczenia Estonii pokazują, że cyfrowy system głosowania musi być odporny na ataki. Głośny incydent z 2007 roku, kiedy przeprowadzono atak DDoS na tamtejszą infrastrukturę, doprowadził do dużych inwestycji w zabezpieczenia. Dziś stosowane są zaawansowane metody szyfrowania, a część kodu źródłowego jest publicznie dostępna, co zwiększa transparentność.
2. Zaufanie społeczne
W Polsce barierą jest przede wszystkim obawa o anonimowość głosu i możliwość powiązania go z tożsamością wyborcy. Estonia przez lata przyzwyczajała obywateli do cyfrowego załatwiania spraw, co ułatwiło akceptację i-votingu.
3. Integracja baz danych
Brak połączenia rejestrów państwowych w Polsce może powodować, że dane często trzeba wprowadzać do kilku systemów osobno. Estonia rozwiązała ten problem, tworząc spójną, zintegrowaną infrastrukturę, która umożliwia sprawne i bezpieczne potwierdzanie tożsamości wyborcy online.
Zdobądź bezpłatnie 5 rozdziałów książki!
Dołącz do biuletynu i zyskaj dostęp do 40% książki
„15 kroków do zakupu systemu informatycznego”.
Aby elektroniczne metody głosowania w Polsce mogły funkcjonować w praktyce, potrzebne są skoordynowane działania w kilku istotnych obszarach:
Doświadczenia Estonii pokazują, że wprowadzenie e-votingu to proces wieloletni, wymagający zarówno odpowiedniej technologii, jak i pracy nad świadomością społeczną. Z ich modelu Polska mogłaby zaczerpnąć kilka kluczowych rozwiązań:
Elektroniczne wybory to nie futurystyczna wizja, ale realne narzędzie, które w wielu krajach działa od lat. Estonia dowodzi, że nowoczesna technologia w połączeniu z konsekwentnym budowaniem zaufania społecznego może zmienić sposób, w jaki korzystamy z demokracji.
Czy Polska jest gotowa? Technologicznie – coraz bardziej. Społecznie – potrzebujemy edukacji, pilotaży i otwartej debaty.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat technologii wyborczych, Estońskiego systemu i-voting i poznać więcej pomysłów na usprawnienie głosowania w Polsce? Sprawdź najnowszy odcinek videopodcastu Digitalizuj.pl!
Czekają tam na Ciebie fakty, dane, liczby oraz predykcje związane przyszłością e-votingu w naszym kraju.
Zobacz film
A Ty – oddałbyś swój głos w wyborach przez internet? Chętnie porozmawiam o cyfrowej przyszłości demokracji!
1. Czym jest e-voting?
E-voting to głosowanie przeprowadzane przez internet, w którym wyborca uwierzytelnia się cyfrowo.
2. Czy e-voting jest bezpieczny?
Tak – pod warunkiem stosowania nowoczesnych metod szyfrowania, audytów i ochrony przed cyberatakami.
3. Czy e-voting zastąpi tradycyjne wybory?
Na ten moment nie – w większości krajów nadal pozostawia się możliwość głosowania papierowego.
4. Jakie są zalety e-votingu?
Niższe koszty, szybsze wyniki, większa dostępność dla osób mieszkających za granicą i z niepełnosprawnościami.
5. Kiedy e-voting może pojawić się w Polsce?
Trudno określić – wymaga to zmian prawnych, inwestycji w infrastrukturę i budowania zaufania społecznego.
